Je hebt het vast al eens gemerkt als je een foto probeert te maken: als je belichting niet goed is, is de kwaliteit dat ook niet. Datzelfde geldt voor video’s. Belichting is key. Om ervoor te zorgen dat het beeld zuiver is, dat je de juiste sfeer neerzet en dat jouw gezicht – of dat van een ander – van zijn beste kant te zien is. Benieuwd hoe dat wordt gefikst op echte filmsets? Wij verklappen je zeven geheimen!
Geheim 1: de driepuntsverlichting
De basis van alle geheimen is natuurlijk de elementaire verlichting op de filmset. De zogenoemde driepuntsverlichting. Dat betekent eigenlijk precies wat de term al zegt: belichting vanuit drie punten. Vanaf de voorkant, de achterkant en een zijkant. Bedoeld om het onderwerp te benadrukken en te onderscheiden van de achtergrond. Het type verlichting dat je het helderste ziet op beeld is het ‘sleutellicht’. Dan heb je nog ‘vulverlichting’, wat ervoor zorgt dat ook de schaduwgedeeltes opgelicht worden. En tot slot heb je ‘achterlicht’ dat een randje licht geeft om het onderwerp heen. Dit wordt in de fotografie ook wel eens gebruikt om hele dromerige beelden te maken.
Geheim 2: zachte verlichting
Soms wordt een opname wat zachter verlicht. Bijvoorbeeld omdat het een emotionele scène is. Dat kan op verschillende manieren gedaan worden. Soms wordt het sleutellicht wat feller gezet. Om ervoor te zorgen dat er bijna geen schaduwen zijn. Wanneer er close-ups zijn in wat donkerdere ruimtes wordt datzelfde effect nagestreefd met andere trucjes. Bijvoorbeeld door lantaarns te plaatsen, of gebruik te maken van een schemerschakelaar. Dit zorgt ervoor dat er een zachte verlichting is met niet al te veel schaduwen, zónder dat het de sfeer van de ruimte weghaalt.
Geheim 3: harde verlichting
Het tegenovergestelde van die zachte verlichting is natuurlijk harde verlichting. Daarbij zijn schaduwen juist goed zichtbaar en is er een groot contrast tussen wat wel en niet direct verlicht is. Dit kan een wat dramatisch effect geven. Denk bijvoorbeeld aan een felle zon, die door de lamellen heen schijnt. Of aan een schaduw die je ziet bewegen achter iemand. Door op de set met contrasten en schaduwen te spelen, kan een scene heel spannend in beeld gebracht worden. Met soms zelfs een onheilspellend effect. Dat maakt het een heel geschikte vorm van verlichting voor horror, thrillers en actiefilms.
Geheim 4: kunstzinnige verlichting
Regisseurs kunnen ook kunstzinnige verlichting toepassen. Bijvoorbeeld door een acteur in een donkere omgeving te laten lopen met een lantaarn. Zo wordt maar een deel van het beeld verlicht en ontstaat er een mysterieuze setting. De acteur is bovendien bijna nooit volledig verlicht. In ieder geval niet volgens de driepuntsverlichting. En daardoor zijn vaak alleen contouren zichtbaar. Dat soort kunstzinnige verlichting zorgt voor een prachtig beeld en doorbreekt even de ‘standaard’ verlichting die je als kijker inmiddels gewend bent. Of sterker nog: voor lief neemt. Een regisseur die om deze vorm van verlichting bekend stond en mede daardoor ook Oscars heeft gewonnen is Roger Deakins. Hij maakte onder andere de film ‘The Assassination of Jesse James by the Coward Roberd Ford’.
Geheim 5: natuurlijke verlichting
Natuurlijke verlichting is exact wat het zegt. De verlichting die an sich al aanwezig is. Hiervan kan mooi gebruik gemaakt worden wanneer er wordt gefilmd op locatie. De crew heeft bij deze vorm van verlichting wel wat geluk nodig op het gebied van de weersomstandigheden. Maar voor zover ze zich daarop voor kúnnen bereiden, zullen ze dat ook altijd doen. Zo zal een regisseur vaak van tevoren even naar de locatie gaan om te zien hoe het natuurlijke licht valt op de omgeving. Maar ook als de zon net niet goed staat is dat soms nog recht te trekken op een natuurlijke manier. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van reflecterende doeken, die het licht alsnog op de juiste manier in beeld laten schijnen.
